LEGIONER

 

Wh Question words (Wh-ээр эхэлсэн асуух үг ба асуух үгүүд)

We use question words to ask certain types of questions. We often refer to them as Wh words because they include the letters Wh (for example Why, what). Ихэндээ Англи хэлэнд асуух үгүүд нь Wh-ээр эхэлсэн байдаг. Эдгээр үгийг ямар нэгэн юм хүнээс асуухдаа хэрэглэнэ.

Wh-ээр эхэлсэн үгнүүд өөрөөр хэлбэл where, what, when, who гэх мэт нь байрлал (where), хүн (who), эд зүйлс (things), үйл явдлын байдал, чанар (how), үйл явдал болон байдлын үндэслэл, нотолгоо (why) зэргийг асуухад хэрэглэгдэнэ. Доорх хүснэгтэнд дэлгэрэнгүй тайлбарлаж бичсэнийг жишээтэй нь хамт харна уу?

Question Word-Асуух үг	Function-зорилго	Example-жишээ
what-юу	ямар нэг юмны талаар мэдээлэл авахдаа	What is your name? Таны нэр хэн бэ?
	ямар нэг юмыг давтаж асуухад	What? I can`t hear you. You did what? Юу гэнээ? Би чамайг сонсохгүй байнаа, яасан гэнээ?
what for-юунд	ямар зорилгоор	What did you do that for? Чи энийг яаж гэж ингэж хийсэн юм бэ?
when-хэзээ	цаг хугацаа	When did you come? Чи хэзээ ирсэн юм бэ?
where-хаана	байрлал	Where do they live? Тэд хаана амьдардаг вэ?
which-аль	сонголт	Which one do you want? Чи алийг нь авмаар байна?
who-хэн	хэн нэгнийг	Who opened the door? Хэн хаалга онгойлгочихвоо?
whom-хэнийг, хэнд	хэн нэгэнд, хэн нэгнийг онцолж	Whom did you give it? Чи хэнд өгчвөө энийг?
whose-хэний	хэн нэгэний юмны хамааралыг	Whose turn is it now? Одоо хэний ээлж билээ?
why-яагаад	ямар нэг юмны үндэс, шалтгаан	Why do you say that? Чи яагаад ингэж хэлж байгаа юм бэ?
why don`t-яагаад болохгүй гэж	ямар нэг юм санал болгохдоо	Why don`t I help you? Let me lift it for you. Би яагаад чамд туслаж болохгүй гэж? Алив би өргөөд өгье.
how-хэр, яаж, хэрхэн	ямар нэг юмны байдал	How does this work? Энэ яаж ажилладаг юм бэ?
	мөн нөхцөл байдал, чанар	How was your exam? Шалгалт чинь ямархуу байвдаа?
how + adj/adv (тэмдэг нэр, дайвар үгтэй хамт)	юмны хэр хэмжээ, цар хүрээ	Доорх жишээг харна уу?
how far-хэр хол	ямар нэг юмны зай, холын зай	How far is Hovsgol from UB? Хөвсгөл Улаанбаатараас хэр хол вэ?
how long-хэр удаан	урт, үргэлжлэх хугацаа	How long will it take? Энэ хэр удах вэ?
how many-хэдэн	тоо хэмжээ (тоологддог юманд)	How many cars are there? Тэнд хэдэн машин байнаа?
how much-хэдэн	тоо хэмжээ (тоологддогүй юманд)	How much money do you have? Чамд хэр их мөнгө байна?
how come (Informal)-яагаад болохгүй гэж	учир шалтгааныг яагаад болохгүй гэж асуухдаа (албан бус хэллэг, хар ярианд хэрэглэ)	How come I can`t see her? Би яагаад түүнтэй уулзаж болхгүй гэж?

 

Simple Future Tense ( Жирийн ирээдүй цаг)

We use Simple future tense when we have a plan or intention to do something in the future, we usually use other tenses or expressions. Жирийн ирээдүй цаг нь ирээдүйд болох үйл явдлыг хэлнэ.

Form: Sub+will+verb

Example: I will write few articles.(Би хэдэн өгүүллэгүүд бичнэ.)

Hishigee will come in the summer.(Хишигээ зун ирнэ)

Simple Future has two different forms in English: "will" and "going to" Although the two forms can sometimes be used interchangeably, they often express two very different meanings. Both "will" and "be going to" refer to a specific time in the future. Жирийн ирээдүй цагийг бас going to үүсгэдэг. Will-тэй адилхан орлуулж хэрэглэнэ. Хоёулаа ямар нэгэн юмыг ирээдүйдээ хийнэ гэж төлөвлөж байгаа ба энэ нь яг биелэх үгүй нь хамаагүй.

Form: Sub+to be+Going to+verb

Examples:

You are going to meet James tonight.(Чи өнөө орой Жэймстэй уулзана.)

The meeting is going to finish soon.(Хурал удахгүй тарна.)

"Will"-ыг дараах тохиолдолуудад их хэрэглэдэг.

1. Ямар нэгэн юмыг сайн дураараа хийгээд өгчих тохиолдолд санал болгосон байдлаар.

Ex: I will send you the information when I get it.(Би мэдээлэл олчихоороо чам руу илгээнэ ээ)

2. Хэн нэгэнд юм амлахдаа.

Ex: I will call you when I arrive.(Би ирэхээрээ чам руу яринаа)

3. Дайвар үгтэй хамт хэрэглэх always, only, never, ever, still, just гм.

Ex: You will never fall in love with him.(Чи түүнд хэзээ ч дурлахгүй)

I am sure he will always remember me because I am nice.(Тэр намайг байнга санана гэдэгт би итгэлтэй байна яагаад гэвэл би чинь дажгүй юм чинь.)

"Will" асуух хэлбэр дээр ихэвчлэн өгүүлбэрийн эхэнд нь орно. Хэрвээ асуух үг урд нь орохгүй бол.

Ex: Will you help me to move this table? (Чи надаа энэ ширээг зайлуулаад өгөхөд туслахгүй юу?)

When will you make dinner?(Чи хэзээ оройн хоолоо хийх вэ?) Энд when (хэзээ) асуух үг урд нь орсон байна.

"Will" үгүйсгэсэн хэлбэр дээр not-г авна.

Ex: They will not come this Friday. (Тэд энэ Баасан гарагт ирэхгүй)

* Will-ыг ямар нэгэн юмыг арай хол хэтийн төлөвлөгөөн дээр хэрэглэдэг.

* Going to-г ямар нэгэн юмыг арай ойрын хугацаанд мөдхөн хийх гэж байгаа тохиолдолд ихэвчлэн хэрэглэдэг.

Ex: I am going to do it first. Then I will call you. (Би эхлээд энийг хийчихээд дараа нь чам руу утасдна аа) Эхлээд юмаа хиих нь түрүүлж болно дараа нь түүн рүү утасдна гэвч хэзээ нь тодорхойгүй.

* going to-г Present Continuous Tense-ын (Одоо үргэлжиж байгаа цаг)-тай бүү андуураарай!

Жишээ нь: She is going to France.

(Тэр Франц явна) Зөв

(Тэр Франц руу явж байна) Буруу

Past Continuous Tense (Өнгөрөн үргэлжиж буй цаг)

We use Past Continuous Tense an action which was in progress (was happening) at a stated time in the past. Энэ цагийг ямар нэгэн үйл явдал тодорхой хугацаанд урьд өмнө өрнөж байсан тохиолдолд хэрэглэнэ.

Form: Sub+was/were+verb+ing

Example:

I was watching TV when she called. (Түүнийг дуудахад би зурагт үзэж байсан)

When the phone rang, Boloro was writing a letter. (Утас дуугарахад Болороо захиа бичиж байсан)

While we were having the breakfast, it started to rain. (Биднийг өглөөний цайгаа ууж байхад бороо орж эхэлсэн)

* "Were" бол "was" ын олон тооны хэлбэр.

When you use the Past Continuous with two actions in the same sentence, it expresses the idea that both actions were happening at the same time. The actions are parallel. Past Continuous Tense-ыг мөн 2 ба түүнээс дээш үйл явдал нэг зэрэг болж өрнөхөд хэрэглэдэг.

Example:

I was studying my English while he was having shower. (Түүнийг усанд орж байхад би Англи хэлээ давтаж байсан)

When Tim was crying, Saruul was laughing at him. (Tim-ыг уйлж байхад Саруул түүнийг шоолж байсан)

The Past Continuous with words such as "always" or "constantly" expresses the idea that something irritating or shocking often happened in the past. The concept is very similar to the expression "used to" but with negative emotion. Remember to put these before the verb.

Мөн энэ цаг нь ямар нэгэн үйл явдал хүнд саад болох юмуу лай болж байсан тохиолдолд "always эсвэл constantly" гэсэн дайвар үгтэй хамт хэрэглэгдэж болдог. Тэгдэг байсан, ингэдэг байсан "used to" гэсэн утгатай маш төстэй гэвч үгүсгэсэн утгыг гаргадаг юм. Гэвч энэ дайвар үгийг байнга үйл үгийнхээ өмнө нь тавина.

Examples:

She was always coming to class late. (Тэр байнга ангидаа хоцорч ирж байсан)

His girlfriend was constantly talking so she annoyed everyone. (Түүний найз охин нь тасралтгүй чалчиж байсан болохоор хүн бүрийн дургүйг хүргэсэн)

* Мөн Past Continuous цаг дайвар үг always, only, never, ever, still, just-гм үгтэй хамт хэрэглэгдэж болдог.

Example:

I was just standing next to the reception. (Би яг хүлээн авахын хажууд зогсож байсан)

Oh my god, she said he was only thinking of his first love when he was sleeping with her. (Яанаа, тэр түүнтэй унтаж байхдаа зөвхөн анхныхаа хайртыг л бодож байсан гэнээ)

Асуух хэлбэр дээр:

Example:

Was she doing her homework when you came? (Чамайг ирэхэд тэр гэрийн даалгавараа хийж байсан уу?)

Where were you being? I couldn`find you. (Та нар хаана байж байсан бэ? Би ерөөсөө олсонгүй ш дээ)

Were you listening while he was talking? (Түүнийг ярьж байхад та нар сонсож байсан уу?)

Үгүйсгэсэн хэлбэр дээр:

Example:

Don`t be glad, I wasn`t waiting for you. I was waiting for my boyfriend. (Битгий баярла, би чамайг хүлээж байгаагүй. Би найз залуугаа хүлээж байсан юм)

They were not kissing each other in their wedding. (Тэд хуриман дээрээ үнсэлцэж байгаагүй)

English Irregular Verbs (Англи хэлний Дүрмийн бус үйл үгнүүд)

English Irregular Verbs-Англи хэлний Дүрэмийн бус үйл үгүүд

Infinitive Form-Анхны хэлбэр	Simple Past Tense-Өнгөрсөн цаг	Past Participle-Бүр өнгөрчихсөн цаг
awake-сэрэх, сэрээх	awoke	awoken
be-байх	was, were	been
bear-тэсэх	bore	born
beat-цохих	beat	beat
become-бий болох	became	become
begin-эхлэх	began	begun
bend-нугалах, тахийлгах	bent	bent
beset-бэрхшээл учруулах	beset	beset
bet-мөрий тавих	bet	bet
bid-үнэ хаялцах	bid/bade	bid/bidden
bind-хүлэх, боох	bound	bound
bite-хазах	bit	bitten
bleed-цус гоожих	bled	bled
blow-үлээх	blew	blown
break-хагарах, хугарах	broke	broken
breed-үржих	bred	bred
bring-авчрах	brought	brought
broadcast-нэвтрүүлэх	broadcast	broadcast
build-барих	built	built
burn-шатах	burned/burnt	burned/burnt
burst-хагарах, тэсрэх	burst	burst
buy-худалдан авах	bought	bought
cast-хаях, шидэх, дүрд тоглох	cast	cast
catch-барьж авах	caught	caught
choose-сонгох	chose	chosen
cling-наалдах	clung	clung
come-ирэх	came	come
cost-үнэ хүрэх	cost	cost
creep-мөлхөх	crept	crept
cut-зүсэх, хайчлах	cut	cut
deal-хэлэлцэх	dealt	dealt
dig-ухах	dug	dug
dive-шумбах	dived/dove	dived
do-хийх	did	done
draw-зурах	drew	drawn
dream-зүүдлэх, мөрөөдөх	dreamed/dreamt	dreamed/dreamt
drive-жолоодох	drove	driven
drink-уух	drank	drunk
eat-идэх	ate	eaten
fall-унах	fell	fallen
feed-хооллох, тэжээх	fed	fed
feel-мэдрэх	felt	felt
fight-зодолдох, хэрэлдэх	fought	fought
find-олох	found	found
fit-таарах, тохирох	fit	fit
flee-зугтах, дүрвэх	fled	fled
fling-шидэх, чулуудах	flung	flung
fly-нисэх	flew	flown
forbid-хориглох	forbade	forbidden
forget-мартах	forgot	forgotten
forgive-уучлах, өршөөх	forgave	forgiven
forsake-бүр мөсөн хаях	forsook	forsaken
freeze-хөлдөх, хөлдөөх	froze	frozen
get-олж авах	got	gotten
give-өгөх	gave	given
go-явах	went	gone
grind-нунтаглах	ground	ground
grow-өсөх, ургах	grew	grown
hang-өлгөх	hung	hung
hear-сонсох	heard	heard
hide-нуух, нуугдах	hid	hidden
hit-цохих	hit	hit
hold-барих	held	held
hurt-өвтгөх	hurt	hurt
keep-хадгалах	kept	kept
kneel-өвдөг сөхрөх	knelt	knelt
knit-нэхэх, сүлжих	knit	knit
know-мэдэх	knew	know
lay-хэвтээгээр тавих	laid	laid
lead-удирдах, тэргүүлэх	led	led
leap-харайх, цовхрох	leaped/leapt	leaped/leapt
learn-сурах, судлах	learned/learnt	learned/learnt
leave-орхих	left	left
lend-зээлүүлэх	lent	lent
let-зөвшөөрөх	let	let
lie-хэвтэх	lay	lain
light-гэрэл асах	lighted/lit	lighted
lose-гээх, ялагдах	lost	lost
make-хийх	made	made
mean-утгатай байх	meant	meant
meet-уулзах	met	met
misspell-буруу бичих	misspelled/misspelt	misspelled/misspelt
mistake-алдаа хийх	mistook	mistaken
mow-өвс хадах	mowed	mowed/mown
overcome-ялах, дийлэх	overcame	overcome
overdo-хэтрүүлэх	overdid	overdone
overtake-гүйцэж түрүүлэх, урд нь гарах	overtook	overtaken
overthrow-түлхэн унагаах	overthrew	overthrown
pay-төлөх	paid	paid
plead-царайчлах, мэдэгдэх	pled	pled
prove-батлах	proved	proved/proven
put-тавих	put	put
quit-шууд хаях/орхих	quit	quit
read-унших	read	read
rid-салах, ангижрах	rid	rid
ride-унах, мордох	rode	ridden
ring-утас дуугарах	rang	rung
rise-мандах, цацрах	rose	risen
run-гүйх	ran	run
saw-хөрөөдөх	sawed	sawed/sawn
say-хэлэх	said	said
see-үзэх, харах	saw	seen
seek-хайх	sought	sought
sell-зарах, худалдах	sold	sold
send-илгээх	sent	sent
set-тааруулах	set	set
sew-оёх	sewed	sewed/sewn
shake-сэгсрэх, гар барих	shook	shaken
shave-хусах	shaved	shaved/shaven
shear-хонь хяргах	shore	shorn
shed-унагах, асгаруулах	shed	shed
shine-гэрэлтэх, тусах	shone	shone
shoe-морь тахлах	shoed	shoed/shod
shoot-буудах	shot	shot
show-үзүүлэх	showed	showed/shown
shrink-агшаах	shrank	shrunk
shut-хаах	shut	shut
sing-дуулах	sang	sung
sink-живэх	sank	sunk
sit-суух	sat	sat
sleep-унтах	slept	slept
slay-алах, зэрлэгээр хөнөөх	slew	slain
slide-гулсах, хальтрах	slid	slid
sling-хүчтэй шидэх	slung	slung
slit-огтлох, зүсэх	slit	slit
smite-нам цохих	smote	smitten
sow-тарих, тариалах	sowed	sowed/sown
speak-ярих	spoke	spoken
speed-хурдлах	sped	sped
spend-үрэх, зарцуулах	spent	spent
spill-асгарах, халих	spilled/spilt	spilled/spilt
spin-эргэх	spun	spun
spit-шүлсээ хаях	spit/spat	spit
split-салах, хуваагдах	split	split
spread-тараах	spread	spread
spring-үсрэх, хүчтэй хаагдах	sprang/sprung	sprung
stand-зогсох	stood	stood
steal-хулгайлах	stole	stolen
stick-наалдах	stuck	stuck
sting-хатгах	stung	stung
stink-өмхийрөх	stank	stunk
stride-алхах	strod	stridden
strike-ажил хаях, хүчтэй цохилт өгөх	struck	struck
string-уях, хэлхэх	strung	strung
strive-хичээх, мэрийх	strove	striven
swear-тангараглах	swore	sworn
sweep-шүүрдэх	swept	swept
swell-хавдах, хөөх	swelled	swelled/swollen
swim-сэлэх	swam	swum
swing-дүүжигнэх, савах	swung	swung
take-авах	took	taken
teach-заах	taught	taught
tear-урах, тасдах	tore	torn
tell-хэлэх	told	told
think-бодох	thought	thought
thrive-амжилт гаргах	thrived/throve	thrived
throw-шидэх, чулуудах	threw	thrown
thrust-түлхэх, ёврох	thrust	thrust
tread-гишгэх, дэвсэх	trod	trodden
understand-ойлгох	understood	understood
uphold-дэмжих, баримтлах	upheld	upheld
upset-сэтгэл гонсойх	upset	upset
wake-сэрэх	woke	woken
wear-өмсөх	wore	worn
weave-сүлжих, нэхэх	weaved/wove	weaved/woven
wed-хуримлах	wed	wed
weep-уйлах	wept	wept
wind-салхилах	wound	wound
win-ялах	won	won
withhold-татгалзах, болих	withheld	withheld
withstand-дааж тэсвэрлэх	withstood	withstood
wring-мушгих	wrung	wrung
write-бичих	wrote	written

 

 

 

 

 

 

 

 

English Regular Verbs (Англи хэлний Дүрэмийн үйл үгүүд)

To make the past tense or past participle form of most verbs (regular verbs) we simply add "ed" at the end.

Дүрмийн үйл үг нь past tense болон past participle (өнгөрсөн цаг ба бүр өнгөрсөн цагийн) хэлбэрт орохдоо зөвхөн "ed"-г төгсгөлдөө авна. өөрөөр хэлбэл дүрэмийн бус үйл үг шиг 3-н хэлбэрт хувирдаггүй.

* Хэрвээ дүрмийн үйл үг е-ээр төгссөн байвал d-г шууд залгана.

* Хэрвээ дүрмийн үйл үг е-гээр төгсөөгүй бол еd-г залгана.

* Хэрвээ дүрмийн үйл үг y-аар төгссөн бол y нь i-аар солигдоод дараа нь еd-г залгана.

Зарим дүрмийн үйл үг хэдийгээр ардаа d-ээр төгсөж бичигддэг ч гэсэн уншихдаа t-ээр дууддаг.

Example:

I walked for 5 hours. Би бүтэн 5-н цагийн турш алхасан. (walked-ыг уншихдаа walket гэж уншина)

They arrived late for the party. Тэд үдэшлэгт оройтож ирсэн.

You liked the movie. I didn`t. Чамд энэ кино таалагдсан харин надад бол таалагдаагүй.

We married in a church. Бид сүмд гэрэлсэн.

accept add admire admit advise afford agree alert

allow amuse analyse announce annoy answer apologise appear

applaud appreciate approve argue arrange arrest arrive ask

attach attack attempt attend attract avoid

 

back bake balance ban bang bare bat bathe battle beam

beg behave belong bleach bless blind blink blot blush boast

boil bolt bomb book bore borrow bounce bow box brake

brake branch breathe bruise brush bubble bump burn bury buzz

 

calculate call camp care carry carve cause challenge change charge chase cheat check cheer chew

choke chop claim clap clean clear clip close coach coil collect colour comb command communicate

compare compete complain complete concentrate concern confess confuse connect consider consist contain continue copy correct

cough count cover crack crash crawl cross crush cry cure curl curve cycle

 

dam damage dance dare decay deceive decide decorate delay delight

deliver depend describe desert deserve destroy detect develop disagree disappear

disapprove disarm discover dislike divide double doubt drag drain dream

dress drip drop drown drum dry dust

 

earn educate embarrass employ empty encourage

end enjoy enter entertain escape examine

excite excuse exercise exist expand expect

explain explode extend

 

face fade fail fancy fasten fax fear fence

fetch file fill film fire fit fix flap

flash float flood flow flower fold follow fool

force form found frame frighten fry

 

gather gaze glow glue

grab grate grease greet

grin grip groan guarantee

guard guess guide

 

hammer hand handle hang happen harass

harm hate haunt head heal heap

heat help hook hop hope hover

hug hum hunt hurry

 

identify ignore imagine impress improve include

increase influence inform inject injure instruct

intend interest interfere interrupt introduce invent

invite irritate itch

 

jail jam

jog join

joke judge

juggle jump

 

kick kill

kiss kneel

knit knock

knot

 

label land last laugh launch

learn level license lick lie

lighten like list listen live

load lock long look love

 

man manage march mark marry match mate

matter measure meddle melt memorise mend mess up

milk mine miss mix moan moor mourn

move muddle mug multiply murder

 

nail name

need nest

nod note

notice number

 

obey object observe

obtain occur offend

offer open order

overflow owe own

 

pack paddle paint park part pass paste pat pause peck pedal peel peep perform

permit phone pick pinch pine place plan plant play please plug point poke polish

pop possess post pour practise pray preach precede prefer prepare present preserve press pretend

prevent prick print produce program promise protect provide pull pump punch puncture punish push

 

question

queue

 

race radiate rain raise reach realise receive recognise record reduce reflect

refuse regret reign reject rejoice relax release rely remain remember remind

remove repair repeat replace reply report reproduce request rescue retire return

rhyme rinse risk rob rock roll rot rub ruin rule rush

 

sack sail satisfy save saw scare scatter scold scorch scrape scratch scream screw scribble scrub seal search separate serve settle shade share shave shelter

shiver shock shop shrug sigh sign signal sin sip ski skip slap slip slow smash smell smile smoke snatch sneeze sniff snore snow soak

soothe sound spare spark sparkle spell spill spoil spot spray sprout squash squeak squeal squeeze stain stamp stare start stay steer step stir stitch

stop store strap strengthen stretch strip stroke stuff subtract succeed suck suffer suggest suit supply support suppose surprise surround suspect suspend switch

 

talk tame tap taste tease telephone tempt terrify test thank

thaw tick tickle tie time tip tire touch tour tow

trace trade train transport trap travel treat tremble trick trip

trot trouble trust try tug tumble turn twist type

 

undress unfasten

unite unlock

unpack untidy

use

 

vanish

visit

 

wail wait walk wander want warm warn wash

waste watch water wave weigh welcome whine whip

whirl whisper whistle wink wipe wish wobble wonder

work worry wrap wreck wrestle wriggle

 

x-ray

 

yawn

yell

 

zip

zoom

 

Present Perfect Continuous Tense-Одоо төгсч үргэлжиж байгаа цаг

Одоо төгсч үргэлжиж байгаа цаг нь монгол хэлний "тэгсээр байна, ингэсээр байна" гэсэн үгнүүдтэй утга дүйцнэ.

Form: Sub+have/has been+verb+ing

1. An action that started in the past and has just stopped or recently stopped. There is usually a result now.

Үйл явдал өнгөрсөн үед эхлээд саяхан дууссан боловч одоо хүртэл үргэлжилсэн үйл явдлын үр дүнг илэрхийлэхэд хэрэглэгдэнэ.

Example:

I`m tired because I"ve been running. (Би бүр ядарчлаа гүйсээр байгаад)

Why is the grass wet? Has it been raining? (Өвс яагаад нойтон байнаа? Сая бороо орсон юмуу?)

You don`t understand because you haven`t been listening. (Чи намайг сонсохгүй байгаа учраас ойлгохгүй байгаа юм)

2. An action that started in the past and is continuing now.

Үйл явдал өнгөрсөн үед эхлээд одоо хүртэл үргэлжиж байгаа үйл явцыг онцолдог юм.

Example:

I have been writing. I am still writing now. (Би бичсээр л байна. Одоо ч бас бичиж л байна)

How long have you been learning German? Are you still learning now? (Чи хэр удаан Герман хэлийг сурч байгаа вэ? Одоо хүртэл сурсаар л байгаа юмуу?)

We often use for, since, before, until, still etc with the present perfect tense. Use for to talk about a period of time-5 minutes, 2 weeks, 6 years etc. Use since to talk about a point in past time at 9 o`clock, 1st January, Monday etc.

* Одоо төгсч үргэлжиж байгаа цагийг үйл явдлын цаг хугацааг тодорхойлоход for, since, before, until, still гэсэн үгүүдтэй хамт ихэвчлэн хэрэглэдэг.

Ex: I have been watching TV since 7pm. (Би зурагт орой 7 цагаас хойш үзэж байна)

Hey, I have been still waiting for you now. If you not going to come in 5 minuts I am going to home. (Хөөе, би чамайг одоо хүртэл энд хүлээж байна. Хэрвээ чамайг 5 минутын дотор ирэхгүй бол би харьлаа шүү)

Асуух хэлбэр дээр:

Have you been contacting with her? (Чи түүнтэй холбоотой байгаа юу?)

Has Hitka been going to school? (Хитка хичээлдээ явсаар байгаа юу?)

How long have they been playing football? (Тэд хэр удаан хөл бөмбөг тоглож байгаа юм бэ?)

Үгүйсгэсэн хэлбэр дээр:

My friend hasn`t been calling me for 2 weeks. (Миний найз над руу 2 долоо хоног ярьсангүй)

We haven`t been visiting them since March. (Бид тэднийд гуравдугаар сараас хойш очсонгүй)

He hasn`t been acting for a long time. (Тэр нэлээн удаан жүжиглэсэнгүй)

Adverbs (Дайвар үгүүд)

Adverbs are words that modify a verb, an adjective, another verb. As we will see, adverbs often tell when, where, why, or under what conditions something happens or happened. Adverbs frequently end in -ly, however some words ends differently. Adverbs can modify adjectives but an adjective cannot modify an adverb.

Дайвар үг нь үйл үгийн шинж чанар, байр байдал, хугацаа зэрэг давтамжийг заадаг биеэ даасан үгсийн аймаг юм. Мөн дайвар үг тэмдэг нэр болон өөр дайвар үгийн шинж чанар, нөхцөл байдал, яасан, юу болсон талаарх байдлыг онцолдог. Ихэвчлэн дайвар үг "ly"-төгсгөлөөр төгссөн байдаг.

Example:

* Үйл үгиий онцлохдоо: He drove fast. (Тэр хурдан жолоодсон)

* Тэмдэг нэрийг онцлохдоо: He drove a very fast car. (Тэр маш хурдан жолоодсон)

* Өөр дайвар үгийг онцлохдоо: She walked quite slowly. (Тэр нилээн аажуухан алхасан)

* Зарим тохиолдолд дайвар үг "ly" төгсгөлөөр төгсөхгүй анхныхаа үндсэн хэлбэртэйгээ адил төгсдөг. өөрөөр хэлбэл тэмдэг нэр нь ч тэр дайвар үг нь ч тэр ижил хувирдаг.

Example:

hard-hard

late-late

long-long

fast-fast

early-early

* Зарим тохиолдолд дүрмээс гажууд тэс өөр хэлбэрээр хувирдаг.

Example: good-well (Тэмдэг нэрээр good гэсэн үг маань дайвар үгээр well гэж хувирч байна)

Англи хэлний Дайвар үгнүүд

accidentally

afterwards

almost

always

angrily

annually

anxiously

awkwardly

badly

blindly

boastfully

boldly

bravely

briefly

brightly

busily

calmly

carefully

carelessly

cautiously

cheerfully

clearly

correctly

courageously

crossly

cruelly

daily

defiantly

deliberately

doubtfully

easily

elegantly

enormously

enthusiastically

equally

even

eventually

exactly

faithfully

far

fast

fatally

fiercely

fondly

foolishly

fortunately

frantically

gently

gladly

gracefully

greedily

happily

hastily

honestly

hourly

hungrily

innocently

inquisitively

irritably

joyously

justly

kindly

lazily

less

loosely

loudly

madly

merrily

monthly

more

mortally

mysteriously

nearly

neatly

nervously

never

noisily

not

obediently

obnoxiously

often

only

painfully

perfectly

politely

poorly

powerfully

promptly

punctually

quickly

quietly

rapidly

rarely

really

recklessly

regularly

reluctantly

repeatedly

rightfully

roughly

rudely

sadly

safely

seldom

selfishly

seriously

shakily

sharply

shrilly

shyly

silently

sleepily

slowly

smoothly

softly

solemnly

sometimes

soon

speedily

stealthily

sternly

successfully

suddenly

suspiciously

swiftly

tenderly

tensely

thoughtfully

tightly

tomorrow

too

truthfully

unexpectedly

very

victoriously

violently

vivaciously

warmly

weakly

wearily

well

wildly

yearly

yesterday

Past Perfect Tense (Өнгөрөн төгссөн цаг)

Form: Sub+had+part participle

The past perfect tense expresses action in the past before another action in the past. This is the past in the past.

Өнгөрөн төгссөн цаг нь өнгөрсөн хугацаанд болсон 2 үйлийн аль нь түрүүлж болсоныг хэлнэ. Өнгөрөн төгссөн цаг нь монгол хэлний "чихээд эсвэл чихсэн байсан" утгыг илэрхийлнэ.

Example:

The train left at 9am. We arrived at 9.15am. Галт тэрэг өглөөний 9 цагт хөдөлчихсөн байхад, бид 9.15-д очсон гээд бодъё. Тэгвэл When we arrived, the train had left. гэж хэлнэ. (Биднийг очиход галт тэрэг явчихсан байлаа)

She went to the shop after she had done all her homework. (Тэр гэрийнхээ бүх ажлыг хийсэнийхээ дараа дэлгүүр рүү явсан)

* Өнгөрөн төгссөн цаг нь тодорхой нэг хугацаа (өдөр, сар, жил, зуун) гэхэд болж өнгөрчихөөд байсан үйл явдлын үр дүнг илэрхийлнэ. Цаг хугацаа заасан үгийн өмнө "bу" (гэхэд) гэсэн угтвар үгийг хэрэглэнэ.

* by 8 o`clock-8 цаг гэхэд

* by Sunday-Бүтэн сайн гэхэд

* by the 1st of March-3 дугаар сарийн 1 гэхэд

* by the end of this year-жилийн сүүлч гэхэд

* by the time-Тэр цаг гэхэд...........гэх мэт

Example:

By the end of the year my daughter had learnt to speak English. (Жилийн сүүлч гэхэд манай охин англиар ярьж сурчихсан байсан)

I had already gone by the time she arrived. (Би аль хэдийн тэрнийг ирэх үед явчихсан байсан)

Oh yes, by the Wednesday he had come from America. (өө харин тийм, 3 дахь өдөр гэхэд цаадах чинь Америкаас ирчихсан байсан)

* Өнгөрөн төгссөн цагийг ямар нэгэн хүний хэлсэн үгийг дамжуулж хэлэхэд said, told, asked, thought, wondered, explained гэсэн үгнүүдтэй хамт их хэрэглэдэг.

Example:

He told us that yesterday he had lost his mobile. (Тэр өчигдөр гар утсаа хаячихсан байсан гэж хэлсэн)

He explained that he had closed the window because of the rain. (Тэр борооноос болж цонхоо хаачихсан байсан гэж тайлбарласан)

I wondered that I had been there before. (Би өмнө нь тэнд байсан билүү гэж гайхаж байлаа)

I asked them why they had finished all their money. (Би тэднээс яагаад бүх мөнгөө дуусгачихсан бэ гэж асуусан)

* Мөн өнгөрөн төгссөн цагийг no sooner that, hardly, scarcerly, when гэх мэт холбоос үгнүүдтэй цуг хэрэглэж болно.

Example:

We had hardly gone to bed when somebody rang us. (Биднийг дөнгөж орондоо оронгуут хэн нэгэн утасдсан)

When I had shower my girlfriend had sent me 10 messages. (Намайг усанд орж байхад найз охин маань 10 messages үлдээчихсэн байсан )

Dad had no sooner drunk hot chocolate than he started to feel sleepy. (Аав халуун шоколад уумагцаа нойрмоглож эхэлсэн)

Асуух хэлбэр дээр:

Had they left you along, unbelievable? (Тэд чамайг ганцааранг чинь орхичихсан гэж үү, итгэмээргүй юм)

Had the meeting finished only after 30 minuts? (Хурал зөвхөн 30-хан минутын дараа дуусчихсан юмуу?)

Үгүйсгэсэн хэлбэр дээр:

I was so hungry. Because I had not eaten any food. (Би маш их өлсөж байсан яагаад гэвэл би юу ч идээгүй байсан)

I dоn`t know. I hadn`t seen him before. (Мэдэхгүй, би түүнийг урд нь харж байгаагүй юм байна)

Odd-one-out Game (Сондгой болгонийг авч хая) тоглоом

This simple activity practises vocabulary and to some extent speaking. Make a list of four or five words, all but one of which have something in common. Ask friends to find the "odd-one-out".

Don`t be surprised if they come up with some surprising answers. Just ask them to justify their choice. You may well find it logical.

Энэ бол маш амархан "Сондгой болгонийг авч хая" гэдэг тоглоом. Бид англи хэл сурч байхдаа их тоглодог. Энэ тоглоом нь таны үгсийн санг дээшлүүлэхэд тус болно. Хэрвээ найз болон хамтран сурч байгаа хүнтэйгээ цуг тогловол илүү үр дүнтэй юм. Доорх дасгал дээр өгсөн үнүүдийг тайлбарын хамт хийж үзүүлсэн байгаа.

Example:

dog, cat, donkey, dragon

Доорх дасгалийн хамгийн эхний хариу "cat" юмуу "dragon" байж болно. Яагаад гэвэл cat гэдэг үг ганцаараа "с" гээр эхэлж байна, эсвэл хэн нэгэн dragon гэж хариүлж болох л юм. Яагаад гэвэл dragon гэж луу гэсэн үг. Энэ нь үлгэрт гардаг домгийн амьтан болохоос биш бусад 3-н амьтан шигээ бодит амьтад биш гэх мэтчилэн. Гэхдээ ерөнхийдөө "cat" гэж хариулвал зохимжтой юм.

Words	Some possible answers
dog, cat, donkey, dragon	cat - begins c dragon - mythological
banana, tomato, peach, apple, pear	banana - shape (хэлбэр нь өөр)
Thailand, Singapore, Tokyo, England, Vietnam	Tokyo - city, not country (Токуо орон биш) England - not in Asia (Англи азид байдаггүй)
car, aeroplane, truck, bus, train	aeroplane - flies (нисдэг) truck - not for passengers (хүн зөөдөггүй)
camera, computer, television, telephone, fax-machine	camera - doesn`t need electricity (цахилгаанаар ажилладагүй)
ball, mall, hall, pull, tall, call	pull - different ending (төгсгөл нь өөр байна)
hotel, motel, town-house, condominium, classroom	classroom - not for residence (ангид хүн амьдардаггүй)
water, bottle, shop, pencil, candy	water - uncountable noun (тоологддогүй нэр үг)
doll, dog, drop, fog, drool	fog - beginning f (f -ээр эхэлж байна)

 

Past Perfect Continuous Tense - Өнгөрсөнд төгсөн үргэлжилж байсан цаг

Рast perfect continouos буюу өнгөрсөнд төгсөн үргэлжлэх цагийг хэрхэн зөв ашиглах, ямар тохиодолд хэрэглэгддэгийг сайн ойлгочихвол энэ цаг бидний ярьдаг шиг тийм хэцүү зүйл биш юм. Past Perfect continоuos гэсэн үгийг орчуулж ойлгох шаардлага огт байхгүй. Хэрэв орчуулбал өнгөрсөнд төгсөн үргэлжилж байсан цаг гэж орчууллагддаг бөгөөд энэ нь суралцагсдын толгойг их эргүүлдэг юм. Тийм учир зүгээр past perfect continоuos гэж ийм цаг байдаг ийм зүйл илэрхийлдэг гээд ойлгочиход л хангалттай.

Form: I/You/We/They/She/he/It: had been + verb+ing

Анхаар ! Бид Past Perfect Continuous ашиглан өнгөрсөнд эхлээд бас өнгөрсөндөө төгссөн зүйлийг илэрхийлдэг.

Жишээ нь:

I had been waiting there for more than two hours when she finally arrived.

(Би тэнд хоёр цагаас илүү хүлээсний эцэсд тэр ирсэн.)

(Зөвшөөрсөн хэлбэр)	(Үгүйсгэсэн хэлбэр)	(Асуусан хэлбэр)
I had been listening	I had not been listening	Had I been listening?
You had been listening	You had not been listening	Had you been listening?
We had been listening	We had not been listening	Had we been listening?
They had been listening	They had not been listening	Had they been listening?
He had been listening	He had not been listening	Had he been listening?
She had been listening	She had not been listening	Had she been listening?
It had been listening	It had not been listening	Had it been listening?